सेट-ए कक्षा दसवीं संस्कृत वार्षिक पेपर 2025 पीडीएफ़ : Class 10th Sanskrit Varshik Paper 2025 Mp Board Set A
एमपी बोर्ड कक्षा 10वीं संस्कृत वार्षिक परीक्षा 2025 – संपूर्ण जानकारी
एमपी बोर्ड कक्षा 10वीं की वार्षिक परीक्षाएँ 27 फरवरी 2025 से प्रारंभ हो रही हैं, और संस्कृत विषय की परीक्षा भी इसी दिन आयोजित की जाएगी। सभी छात्र इस परीक्षा की तैयारी में जुटे हुए हैं ताकि वे अच्छे अंक प्राप्त कर सकें और अपने अकादमिक प्रदर्शन को बेहतर बना सकें। हालांकि, अक्सर तैयारी में कुछ न कुछ कमी रह जाती है, जिससे परीक्षा में सर्वश्रेष्ठ प्रदर्शन करने में कठिनाई हो सकती है।
लेकिन चिंता करने की आवश्यकता नहीं है, क्योंकि हम आपकी पूरी तैयारी सुनिश्चित करने के लिए कक्षा 10वीं संस्कृत वार्षिक परीक्षा 2025 के लिए कुछ महत्वपूर्ण प्रश्न लेकर आए हैं। इन प्रश्नों का अध्ययन करके आप परीक्षा में उत्कृष्ट अंक प्राप्त कर सकते हैं और अपने स्कूल में टॉप करने का सपना साकार कर सकते हैं।
19 मार्च कक्षा 10वी संस्कृत वार्षिक परीक्षा 2025 पेपर
नीचे दिये गये Paper के माध्यम से आप Class 10 Vigyan Real paper Annual exam 2025 Pdf Download पढ़ सकते है, और इस पेपर से पढ़ कर बहुत अच्छे नंबर ला सकते है। इस प्रश्न पत्र को अनुभवी शिक्षक द्वारा बनाया गया है। यहाँ से बहुत सारे प्रश्न हूँ बहु आपके परीक्षा में देखने को मिलेगा।
वार्षिक परीक्षा 2025
कक्षा – 10वीं
विषय – संस्कृत
समय: 3:00 घंटे पूर्णांक: 75
निर्देश-
(1) सर्वे प्रश्नाः अनिवार्यः सन्ति ।
(2) प्रश्नानां सम्मुखे अंकाः प्रदत्ताः ।
प्रश्न 1. उचितविकल्पं चित्वा लिखत- [1×6=6]
(क) ‘रामेण’ इति रूपं कस्य विभक्तेः अस्ति ?
(i) प्रथमा (ii) तृतीया
(iii) चतुर्थी। (iv) सप्तमी ।
(ख) ‘राजन्’ शब्दस्य द्वितीया विभक्तेः रूपम् अस्ति-
(i) राजा (ii) राज्ञाम्
(iii) राज्ञा (iv) राजानम् ।
(ग) ‘रमा’ इति शब्दस्य बहुवचनस्य रूपम् अस्ति-
(i) रमायाः (ii) रमाणाम्
(iii) रमा (iv) रमे ।
(घ) ‘फलम्’ शब्दस्य चतुर्थी विभक्तेः रूपम् अस्ति-
(i) फले (ii) फलाय
(iii) फलानि (iv) फलेन ।
(ङ) पर्यावरणस्य संरक्षणम् • प्रकृतेः आराधना
(i) प्र (ii) एव
(iii) परा (iv) अप
(च) अधोलिखितेषु अव्ययं नास्ति-
(i) अपि (ii) परा
(iii) अत्र (iv) कदा
प्रश्न 2. शुद्धवाक्यानां समक्षम् ‘आम्’ अशुद्धवाक्यानां समक्षं ‘न’ इति लिखत- [1×6=6]
(क) ‘अयाचत्’ इत्यस्मिन् पदे ‘याच्’ धातुः अस्ति
(ख) ‘लभते’ इत्यस्मिन् पदे उत्तमपुरुषः अस्ति
(ग) ‘गच्छामि’ इत्यस्मिन् पदे एकवचनम् अस्ति ।
(घ) ‘भविष्यति’ इति पदे लृट्लकारः अस्ति ।
(ड)’प्राचार्यः’ इति पदे ‘प्र’ उपसर्गः अस्ति ।
(च) ‘संकल्पः’ इत्यस्मिन् पदे ‘सम्’ उपसर्गः अस्ति
प्रश्न ३. युग्ममेलनं कुरुत- [1×6=6]
‘अ’ ‘आ’
(क) अग्निदग्धः (i) तत्पुरुषसमासः
(ख) त्रिभुवनम् (ii) बहुब्रीहिसमास:
(ग) दशाननः (iii) द्विगुसमास:
(घ) हिमालयः (iv) गुणसन्धिः
(ङ) नर + इन्द्र: (v) दीर्घसन्धिः
(च) अत्याचारः (vi) यण्सन्धिः
प्रश्न 4. एकपदेन उत्तरत- [1×6=6]
(क) ‘हसितुम्’ इत्यस्मिन् पदे प्रत्ययः अस्ति ?
(ख) ‘गतवान्’ अत्र कः प्रत्ययः ?
(ग) ‘अजा’ इति पदे कः प्रत्ययः अस्ति ?
(घ) केषां सम्पत्तौ च विपत्तौ च एकरूपता ?
ङ) काकचेष्टः विद्यार्थी कीदृशः छात्रः मन्यते ?
(च) अतिथिः केन प्रबुद्धः ?
प्रश्न 5. प्रदत्तैः शब्दैः रिक्तस्थानानि पूरयत [1×6=6]
(जननी, महान्, समलम्, वक्रम्, द्वितीयः, जलम्)
(क) ‘महान् रिपुः’ इत्यनयोः पदयोः विशेषणं ……… अस्ति
(ख) ‘तुल्यवत्सला जननी’ इत्यनयोः पदयोः विशेष्यपदं ……….. अस्ति
(ग) ‘सलितम्’ इत्यस्य पर्यायपदं ……… अस्ति ।
(घ) ‘कुटिलम्’ इत्यस्य पर्यायपदं ………..अस्ति ।
(ङ) ‘निर्मलम्’ इत्यस्य विलोमपदम् …………अस्ति ।
(च) ‘प्रथमः’ इत्यस्य विलोमपदं ………. अस्ति
प्रश्न 6.लोके महतो भयात् कः मुच्यते ? [2]
अथवा
कृषकः किं करोति स्म ?
प्रश्न 7. मातुः अधिका कृपा कस्मिन् भवति [2]
अथवा
केन समः बन्धुः नास्ति ?
प्रश्न 8. वसन्तस्य गुणं कः जानाति [2]
अथवा
नराणां प्रथमः शत्रुः कः ?
प्रश्न 9.अन्ते सर्वे मिलित्वा कस्य राज्याभिषेकाय तत्पराः भवन्ति [2]
अथवा
जनः किमर्थं पदातिः गच्छति
प्रश्न 10. सरसः शोभा केन भवति [2]
अथवा
मयूरः कथं नृत्यमुद्रायां स्थितः भवति
प्रश्न 11. रेखाङ्कितपदमाधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत – (कोऽपि द्वौ) [2]
(क) उद्याने पक्षिणां कलरवं चेतः प्रसादयति ।
(ख) वानरः आत्मानं वनराजपदाय योग्यः मन्यते
(ग) चौरस्य पादध्वनिना अतिथिः प्रबुद्धः ।
प्रश्न 12. अधोलिखितानि वाक्यानि कः कं प्रति कथयति – (कोऽपि द्वौ) [2]
(क) विरम विरम आत्मश्लाघाया।
(ख) अयि शुभे! किमेवं रोदिषि ? उच्चताम्
(ग) अनृतं वदसि चेत् काकः दशेत्
प्रश्न 13. प्रश्नपत्र समागतान् श्लोकान् विहाय स्वपाठ्यपुस्तकस्य सुभाषितद्वयं लिखत । [2]
प्रश्न 14. अधोलिखितानाम् अशुद्धकारकवाक्यानां शुद्धिः करणीया – (कोऽपि द्वौ) [2]
(क) सीता रामस्य सह वनं गच्छति ।
(ख) माता बालकं दुग्धं ददाति ।
(ग) अहं दुग्धं रोचते ।
(घ) नाव: तडागं अस्ति
प्रश्न 15. प्रदत्तैः शब्दैः रिक्तस्थानपूर्ति कुरुत – (केऽपि चत्वारः) [2]
(प्रथमो, राजपुत्रः, एव, चित्ते, सख्यम्, रिपुः)
(क) पर्यावरणस्य संरक्षणम् ………. ‘प्रकृतेः आराधना
(ख) तत्र राजसिंहः नाम ………. वसति स्म
(ग) आलस्यं हि मनुष्याणां शरीरस्यो महान्……….. ।
(घ) आचारः …………. धर्मः ।
(ङ) अवक्रता यथा …………. ।
(च) समान-शील – व्यसनेषु …………. ।
प्रश्न 16. अधोलिखितानि वाक्यानि घटनाक्रमानुसारेण लिखत- [2]
(क) गच्छ गच्छ जम्बुक त्वमपि कञ्चिद् गूढप्रदेशम् ।
(ख) मां निजगले बद्ध्वा चल सत्वरम्।
(ग) भवान् कुतः भयात् पलायितः ?
(घ) स्वामिन्! यत्रास्ते सा धूर्ता तत्र गम्यताम्
अथवा
(क) एकः सिंहः सुखेन विश्राम्यति
(ख) एवमेव वानराः वारं वारं सिंहं तुदन्ति ।
(ग) वनस्य दृश्यं समीपे एवैका नदी वहति
(घ) तदैव एक वानरः आगत्य तस्य पुच्छं धुनाति ।
प्रश्न 17. वाच्यपरिवर्तनं कुरुत – (कोऽपि द्वौ) [2]
(क) वानरः वृक्षं आरोहति
(ख) कः छायां निवारयति ।
(ग) त्वया सत्यं कथितम् ।
प्रश्न 18. अधोलिखितं गद्यांशं सम्यक् पठित्वा प्रश्नानाम् उत्तराणि संस्कृतभाषायां लिखत- विचित्रा दैवगतिः । तस्यामेव रात्रौ तस्मिन् गृहे कश्चन चौर: गृहाभ्यन्तरं प्रविष्टः । तत्र निहितामेकां मञ्जूषाम् आदाय पलायितः । चौरस्य पादध्वनिना प्रबुद्धोऽतिथिः चौरशङ्कया तमन्वधावत् अगृह्णाच्च परं विचित्रमघटत। चौरः एव उच्चैः क्रोशितुमारभत”चौरोऽयं चौरोऽयम्” इति। तस्य तारस्वरेण प्रबुद्धाः ग्रामवासिनः स्वगृहाद् निष्क्रम्य तत्रागच्छन् वराकमतिथिमेव च चौरं
मत्वाऽभर्त्सयन् । यद्यपि ग्रामस्य आरक्षी एव चौर आसीत्। तत्क्षणमेव रक्षापुरुषः तम् अतिथिं चौरोऽयम् इति प्रख्याप्य कारागृहे प्राक्षिपत् [3]
प्रश्न – (क) विचित्रा कः ?
(ख) तस्मिन् गृहे कः प्रविष्टः ?
(ग) चौर: काम् आदाय पलायितः ?
अथवा
निर्धनो जनः भूरि परिश्रम्य किञ्चिद् वित्तमुपार्जितवान्। तेन वित्तेन स्वपुत्रम् एकस्मिन् महाविद्यालये प्रवेशं दापयितुं सफलो जातः । तत्तनयः तत्रैव छात्रावासे निवसन् अध्ययने संलग्नः समभूत्। एकदा स पिता तनूजस्य रुग्णतामाकर्ण्य व्याकुलो जातः पुत्रं द्रष्टुं च प्रस्थितः । परमर्थकार्येन पीडितः स बसयानं विहाय पदातिरेव प्राचलत् ।पदातिक्रमेण संचलन् सायं समयेऽप्यसौ गन्तव्याद् दूरे आसीत् । ‘निशान्धकारे प्रसृते विजने प्रदेशे पदयात्रा न शुभावहा’, एवं विचार्य स पार्श्वस्थिते ग्रामे रात्रिनिवासं कर्त्तुं कञ्चिद् गृहस्थमुपागतः । करुणापरो गृही तस्मै आश्रयं प्रायच्छत् ।
प्रश्न – (क) कः भूरि परिश्रम्य किञ्चिद् वित्तमुपार्जितवान् ?
(ख) तेन कथं कुत्र च स्वपुत्रं प्रवेशं दापयितुं सफलो जातः ।
(ग) एकदा स पिता कथं व्याकुलो जातः ?
प्रश्न 19. अधोलिखितं पद्यांशं सम्यक् पठित्वा प्रश्नानाम् उत्तराणि संस्कृतभाषायां लिखत- [3]
कज्जलमलिनं धूमं मुञ्चति शतशकटीयानम् ।
वाष्पयानमाला संधावति वितरन्ती ध्वानम् ॥
यानानां पङ्क्तयो ह्यनन्ताः कठिनं संसरणम् । शुचि ॥
प्रश्न – (क) शतशकटीयानं किं मुञ्चति ?
(ख) का संधावति ?
(ग) वाष्पयानमाला कथं संधावति ?
अथवा
आलस्यं हि मनुष्याणां शरीरस्थो महान् रिपुः ।
नास्त्युद्यमसमो बन्धुः कृत्वा यं नावसीदति ॥
प्रश्न – (क) किं मनुष्याणां शरीरस्थो महान् रिपुः ?
(ख) आलस्यं हि केषां शरीरस्थो महान् रिपुः ?
(ग) कस्य समो बन्धुः नास्ति ?
प्रश्न 20. अधोलिखितं नाट्यांशं सम्यक् पठित्वा प्रश्नानाम् उत्तराणि संस्कृतभाषायां लिखत- [3]
उभौ- राजन् उपाध्यायदूतोऽस्मान् त्वरयति ।
रामः – मयापि सम्माननीय एव मुनिनियोगः । तथाहि-
भवन्तौ गायन्तौ कविरपि पुराणो व्रतनिधिर्
गिरां सन्दर्भोऽयं प्रथममवतीर्णो वसुमतीम् ।
कथा चेषं श्लाघ्या सरसिरुहनाभस्य नियतं,
पुनाति श्रोतारं रमयति च सोऽयं परिकरः ॥
वयस्य ! अपूर्वोऽयं मानवानां सरस्वत्यवतार:, तदहं सुहृज्जनसाधारणं श्रोतुमिच्छामि । सन्निधीयन्तां सभासदः, प्रेष्यतामस्मदन्तिकं सौमित्रिः, अहमप्येतयोश्चिरासनपरिखेदं विहरणं कृत्वा अपनयामि ।
प्रश्न – (क) को अस्मान् त्वरयति ?
(ख) अयं परिकरः नियतं कं पुनाति रमयति च ?
(ग) अपूर्वोऽयं केषां सरस्वत्यवतारः ?
अथवा
प्रकृतिमाता—अहं प्रकृतिः युष्माकं सर्वेषां जननी ? यूयं सर्वे एव मे प्रियाः। सर्वेषामेव मत्कृते महत्त्वं विद्यते यथासमयम् न तावत् कलहेन समयं वृथा यापयन्तु अपितु मिलित्वा एव मोदध्वं जीवनं च रसमयं कुरुध्वम्। तद्यथा कथितमृ-
अथवा
प्रकृतिमाता—अहं प्रकृतिः युष्माकं सर्वेषां जननी ? यूयं सर्वे एव मे प्रियाः। सर्वेषामेव मत्कृते महत्त्वं विद्यते यथासमयम् न तावत् कलहेन समयं वृथा यापयन्तु अपितु मिलित्वा एव मोदध्वं जीवनं च रसमयं कुरुध्वम्। तद्यथा कथितमृ-
प्रजासुखे सुखं राज्ञः, प्रजानां च हिते हितम् ।
नात्मप्रियं हितं राज्ञः, प्रजानां तु प्रियं हितम् ॥
अपि च-
अगाधजलसञ्चारी न गर्वं याति रोहितः ।
अङ्गुष्ठोदकमात्रेण शफरी फुर्कुरायते ॥
अतः भवन्तः सर्वेऽपि शफरीवत् एकैकस्य गुणस्य चर्चां विहाय, मिलित्वा प्रकृतिसौन्दर्याय वनरक्षायै च प्रयतन्ताम् ।
प्रश्न – (क) अहं प्रकृतिः केषां जननी ?
(ख) राज्ञः सुखं कस्मिन् ?
(ग) कस्य प्रजानां हिते हितम् ?
प्रश्न 21. अधोलिखितम् अपठितं गद्यांशं सम्यक् पठित्वा प्रश्नानाम् उत्तराणि संस्कृतभाषायां लिखत- [4]
जननी जन्मभूमिश्च स्वर्गादपि गरीयसी । जन्मभूमिः स्वर्गात् उत्कृष्टतरा अस्ति। सा लोकानां शरणदायिनी, विविधखाद्यपदार्थप्रदायिनी, सर्वव्यवहाराणां लीलाभूमिः च अस्ति । वैदिकः ऋषिः कथयति- माता भूमिः पुत्रोऽहं पृथिव्याः वयं राष्ट्रभावां, राष्ट्रियचरित्रं, त्यागभावनां विना राष्ट्रस्य संरक्षणं कर्तुं न पारयामः । परस्परैक्यभावनां विना राष्ट्रं कदापि समृद्धः न भवति । अतः अस्माभिः स्वार्थं परित्यज्य देशस्य देशवासिनां च सेवा सततं करणीया
प्रश्न –(1) जन्मभूमिः कस्मात् गरीयसी ?
(2) ‘माताभूमि:’ इति कः कथयति ?
(3) अस्य गद्यांशस्य सारं लिखत ।
(4) ‘स्वर्गात्’ शब्दे का विभक्तिः अस्ति
अथवा
संस्कृतभाषा अस्माकं देशस्य प्राचीनतमा भाषा अस्ति । प्राचीनकाले सर्वे एव भारतीयाः संस्कृतभाषया एव व्यवहारं कुर्वन्ति स्म । कालान्तरे विविधाः प्रान्तीयाः भाषाः प्रचलिताः अभवन् किन्तु संस्कृतस्य अद्यापि अक्षुण्णं वर्तते। सर्वे प्राचीनग्रन्थाः चत्वारो वेदाश्च संस्कृतभाषायामेव सन्ति। संस्कृतभाषा भारतराष्ट्रस्य एकतायाः आधारः अस्ति ।
प्रश्न- (1) उपर्युक्त गद्यांशस्य उचितं शीर्षकं लिखत ।
(2) अस्माकं देशस्य प्राचीनतमा भाषा का ?
(3) सर्वे वेदग्रन्थाः कस्याम् भाषायां सन्ति ?
(4)भारतराष्ट्रस्य एकतायाः आधारः कः ?
प्रश्न 22. स्वस्य प्राचार्यस्य कृते अवकाशार्थम् एकं प्रार्थनापत्रम् संस्कृतभाषायां लिखत [4]
अथवा
मित्राय स्वाध्ययनस्य वर्णयन् एकं पत्रं संस्कृतभाषायां लिखत ।
प्रश्न 23. अधोलिखितेषु विषयेषु एकं विषयं स्वीकृत्य शतशब्देषु संस्कृतभाषायां निबन्धं लिखत- [4]
(क) संस्कृतभाषाया: महत्त्वम्,
(ख) अस्माकं देश:,
(ग) पर्यावरणशुद्धिः,
(घ) विद्यार्थीजीवनम् ।
Write any five physical properties of metal.jcdclasses.com
————
Mp Board 10वीं हिंदी परीक्षा की तैयारी के सुझाव –
छात्रों को परीक्षा में अच्छे अंक प्राप्त करने के लिए निम्नलिखित रणनीतियाँ अपनानी चाहिए:
1. नियमित अभ्यास करें
- हिंदी लेखन कौशल को सुधारने के लिए प्रतिदिन एक निबंध, पत्र या अनुच्छेद लिखने का अभ्यास करें।
- व्याकरण के नियमों को समझकर रोजाना व्याकरण आधारित अभ्यास करें।
2. पाठ्यपुस्तक को ध्यान से पढ़ें
- गद्य और पद्य भाग के सभी पाठों को समझकर पढ़ें और मुख्य बिंदुओं को नोट करें।
- कविताओं के भावार्थ को समझने के लिए अध्यायों की व्याख्या पर विशेष ध्यान दें।
3. शब्दावली सुधारें
- रोजाना नए शब्दों के अर्थ याद करें और उनका वाक्यों में प्रयोग करें।
- हिंदी के मुहावरे और लोकोक्तियाँ याद करें और उनका सही संदर्भ में उपयोग करें।
4. समय प्रबंधन करें
- प्रत्येक प्रश्न के लिए समय निर्धारित करें और समय-सीमा में उत्तर लिखने का अभ्यास करें।
- परीक्षा में पहले सरल प्रश्नों के उत्तर दें, फिर कठिन प्रश्नों को हल करें।
5. मॉडल पेपर और पिछले वर्ष के प्रश्नपत्र हल करें
- पुराने प्रश्नपत्रों को हल करके परीक्षा के पैटर्न को समझें।
- मॉडल पेपर हल करने से समय प्रबंधन और उत्तर लेखन कौशल में सुधार होगा।
निष्कर्ष
Mp board Class 10th Sanskrit वार्षिक परीक्षा 2025 छात्रों की भाषा कौशल, साहित्यिक समझ और रचनात्मकता को परखने का एक महत्वपूर्ण माध्यम है। उचित योजना और अभ्यास के साथ, छात्र इस परीक्षा में अच्छे अंक प्राप्त कर सकते हैं और भाषा की गहराई को समझ सकते हैं। । यदि छात्र इसे सही तरीके से सीखें, तो वे अपनी अभिव्यक्ति को प्रभावशाली बना सकते हैं और आगे की शिक्षा व करियर में भी इसका लाभ उठा सकते हैं।
Next Post –
